HIRUSHJA

HIRUSHJA

Njëherë e një kohë, në një tokë të largët, ndodhej një mbretëri e vogël. E qetë, e begatë dhe e pasur me romancë e traditë. Atje, në një vilë madhështore jetonte një zotëri i ve dhe vogëlushja e tij. Megjithëse ishte një baba i dashur dhe i përkushtuar që nuk i linte gjë mangët vajzës së tij të shtrenjtë, mendonte se ajo kishte nevojë për kujdesin e një nëne. Kështu ai u martua përsëri me një vejushë që vinte nga një familje e mirë, me dy vajza në moshën e të bijës, Anastasian dhe Drizelën.

Për fat të keq, zotëria fisnik vdiq para kohe dhe njerka, ziliqare për bukurinë e vogëlushes që i linte në hije vajzat e saj të shëmtuara, u tregua e ftohtë dhe mizore me thjeshtrën e saj. Ajo e detyronte t'i kalonte ditët në kuzhinë, pranë oxhakut, aq sa vajzës ia vunë nofkën Hirushe.

Vitet kaluan dhe vila filloi të rrënohej pak nga pak, sepse pasuritë e familjes shpenzoheshin për tekat e kota të dy motrave egoiste, ndërsa Hirushja ishte bërë shërbëtore në shtëpinë e saj. Por pavarësisht të gjithave, Hirushja vazhdonte të ishte e mirë dhe e sjellshme sepse me çdo agim ajo ndiente t'i rilindte në zemër shpresa se një ditë ëndrrat e lumturisë së saj do të realizoheshin.

Hirushja , është një përrallë popullore që mishëron një element mitik të shtypjes së padrejtë dhe shpërblimit triumfues. Mijëra variante janë të njohura në të gjithë botën. Personazhi i titullit është një grua e re që jeton në rrethana fatkeqe, të cilat papritmas janë ndryshuar në pasuri të jashtëzakonshme. Historia e Rhodopis, e rrëfyer nga gjeografi grek Strabo rreth një vajze skllave greke që martohet me mbretin e Egjiptit, konsiderohet si një burim i mundshëm për shkak të disa ngjashmërive. Historia e parë e lashtë që ndan elementët kritikë të historisë kanonike të Hirushes zakonisht konsiderohet si tregimi Ye Xian. Versioni i parë letrar evropian i tregimit u botua në Itali nga Giambattista Basile në Pentamerone të tij në vitin 1634; versioni që tani është më i njohuri në botën anglishtfolëse u botua në frëngjisht nga Charles Perrault në Histoires ou contes du temps passé më 1697. Një tjetër version u botua më vonë nga Vëllezërit Grimm në përmbledhjen e përrallave të tyre Përrallat e Vëllezërve Grim në vitin 1812.

Le Fresbe është një variant i Hirushes, në të cilën një fisnike e pasur braktis vajzën e saj të mitur në bazën e një peme hiri jashtë një murgeshë me një unazë dhe brokadë si shenja të identitetit të saj, sepse ajo është një nga motrat binjake, nëna ka frikë se ajo do të akuzohet për pabesi (sipas besimit popullor, binjakët ishin dëshmi e dy baballarëve të ndryshëm). Foshnja zbulohet nga porteri, i cili e emërton Fresne, që do të thotë "Pema e Hirit", dhe ajo është rritur nga murgeshat.Pasi të ketë arritur pjekurinë, një fisnik i ri e sheh atë dhe bëhet dashnori i saj. Fisniku, megjithatë, është i detyruar të martohet me një grua me lindje fisnike. Fresne pranon që ajo kurrë nuk do të martohet me të dashurin e saj, por pret në dhomën e dasmave si një shërbyese. Ajo e mbulon shtratin me brokadën e saj, por, e panjohur për të, nusja e të dashurit të saj është në të vërtetë motra e saj binjake, dhe nëna e saj e njeh brokadën si të njëjtën që ajo i kishte dhënë vajzës, të cilën e kishte braktisur shumë vjet më parë. Prindëria e vërtetë e Fresne zbulohet, dhe si rezultat i lindjes së saj fisnike, asaj i lejohet të martohet me të dashurin e saj, ndërsa motra e saj binjake është martuar me një fisnik tjetër.

Ka shumë versione letrare evropiane dhe aziatike që janë të ngjajshëm me historinë e Hirushes. Historia e saj është përshtatur në shumë opera, teatre, filma, seriale dhe libra.